Πολλές φορές και με κάθε ευκαιρία το έχουμε τονίσει. Αυτό, που ο πολύς κόσμος λέει καλός ελληνικός κινηματογράφος, οι σπαραξικάρδιες ταινίες και οι σαχλές κωμωδίες της δεκαετίας του 1960 και εντεύθεν, όχι μόνο ποτέ δεν μας άρεσε, αλλά τις θεωρούσαμε σκουπίδια τονίζοντας και τον ολέθριο ταξικό ρόλο στην διαμόρφωση της συνείδησης του όχλου στην αποικία Γκραικυλία. Υπογραμμίσαμε επίσης ότι όλες αυτές οι αφόρητες εμπορικές χαζοταινίες ήταν ο Καιάδας, που ρούφηξε ικανότατους και πολύ ταλαντούχους ηθοποιούς, που περιορίζονταν σε μερικές κοινότυπες και κοινότυπες κινήσεις, μορφασμούς μανιέρας. Ορισμένοι από αυτούς τους ηθοποιούς έδειξαν το ταλέντο τους στον νέο ελληνικό κινηματογράφο και ιδιαίτερα στις ταινίες του μεγάλου Θόδωρου Αγγελόπουλου. Καθαρά λόγια! Ο κανόνας έχει πάντα τις εξαιρέσεις του. Πρώτα-πρώτα ορισμένοι πριν από το 1960 ηθοποιοί, που συνέχισαν και μετά την καριέρα τους. Από μικρά παιδιά ακούγαμε τους γονείς να μιλάνε για τον Βασίλη Λογοθετίδη, που τον θεωρούσαν μακράν τον καλύτερο κωμικό ηθοποιό. Τα χρόνια πέρασαν οι παλιοί έφυγαν, γίναμε εμείς πλέον παλιοί, αλλά ο Μύθος του Λογοθετίδη μένει ζωντανός και πάντα ακόμα παρακολουθούμε, όποτε τύχει τις ταινίες του. Τον ηθοποιό Ευάγγελο Πρωτοπαπά, δεν τον ξέραμε, δεν έτυχε να τον προσέξουμε.
Ήρθε ένα εξαιρετικό βιβλίο του Δημητρίου Πρωτοπαπά να μας παρουσιάσει, αληθινά σαν ωραία σαν κινηματογραφική ταινία τους δυο αυτούς ηθοποιούς, ο ένας ήταν πατέρας του και ο άλλος νονός του. «Μια κάλπικη λίρα, που έγινε τελικά χρυσή… Η ζωή και το έργο των Βασίλη Λογοθετίδη και του Ευάγγελου Πρωτοπαπά». Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24 γράμματα του Γιώργου Δαμιανού. Μια ολόκληρη εποχή παρελαύνει με τεκμηριωμένες αφηγήσεις και κυρίως με φωτογραφίες και άλλα ντοκουμέντα. Οι πλείστες φωτογραφίες φιλοξενούνται στο βιβλίο μικρές σε μέγεθος, αλλά είναι αυτό το πρόβλημα όλων των απογόνων, που αφηγούνται τον βίο και την πολιτεία των μεγάλων προγόνων τους. Διαθέτουν στο οικογενειακό αρχείο εκατοντάδες σημαδιακές φωτογραφίες, που για να μπούνε σε φυσικό μέγεθος, που λέμε στην δημοσιογραφία, πρέπει να εκδοθεί λεύκωμα τουλάχιστον 1000 και βάλε σελίδων. Παρεμπιπτόντως το αντιμετωπίζουμε κι εμείς στις μελέτες μας. Η παλιά εποχή έχει ρομαντισμό και μεγαλείο! Το βιβλίο του Δημητρίου Πρωτοπαπά διαθέτει αυθορμητισμό αλλά και ξεχωριστό περιεχόμενο. Μας έκανε εντύπωση ιδιαίτερα η πριν το 1970 εποχή, αν και εκ της ερευνητικής μας ενασχόλησης, δεν μας είναι άγνωστη. Παρέχει, όμως, ατον αναγνώστη ο συγγραφέας μοναδικό πλούτο. Βεβαίως δεν είναι στην εποχή μας της μόδας οι ωραίες και μεστές περιεχομένου εκδόσεις. Για αυτό τονίζουμε με έμφαση μια ακόμα… εξαίρεση!
Ο Δημήτριος Πρωτοπαπάς γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι πτυχιούχος της Σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών της Πάρμας στην Ιταλία και διαθέτει διδακτορικά στο μάρκετινγκ, στην διοίκηση επιχειρήσεων και στις πωλήσεις. Έχει εργαστεί για πάνω από 30 χρόνια σε θέσεις υψηλής ευθύνης σε σημαντικές πολυεθνικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Δανία, Ιταλία, Σουηδία). «Προσπάθησα-σημειώνει στον πρόλογο του έργου του-να περιγράψω μια μεγάλη φιλία σε συνδυασμό με μια επιτυχημένη καλλιτεχνική συνεργασία, που σφράγισε τις δεκαετίες του 1940 και 1950. Για πολλά χρόνια το δίδυμο Λογοθετίδη και Πρωτοπαπά κυριαρχούσε στα αθηναϊκά και όχι μόνο θεατρικά και καλλιτεχνικά δρώμενα». Μιλήσαμε με τον Δημήτριο Πρωτοπαπά με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του από το οποίο παρελαύνει αυθεντικά μια υπέροχη εποχή με όλες τις μεγάλες ενστάσεις (στις φωτογραφίες δεξιά ο Βασίλης Λογοθετίδης και αριστερά ο Ευάγγελος Πρωτοπαπάς):
– Να ξεκινήσουμε την συνομιλία με δυο λόγια για το πώς και το γιατί του βιβλίου; Πώς και γιατί το φτιάξατε και μάλιστα μετά από τόσα χρόνια;
Η απάντηση είναι απλή: Τόσα χρόνια ο φόρτος εργασίας δεν μου άφηνε την ευκαιρία να αφοσιωθώ ούτε χρόνο να συγκεντρωθώ. Δεν ήταν εύκολο να κάνεις καριέρα στον κόσμο των πολυεθνικών. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκα με την πανεπιστημιακή έρευνα έτσι βρήκα τον χρόνο και την αυτοσυγκέντρωση για να δημιουργήσω το βιβλίο αυτό σαν ένα τρισάγιο στον πατέρα και στον νονό μου.
– Ποια είναι σήμερα με την μεγάλη χρονική απόσταση τα συναισθήματά σας για το μοναδικό θεατρικό και κινηματογραφικό δίδυμο;
Και οι δύο μού άφησαν μεγάλο αποτύπωμα. Γαλουχήσαν και έπλασαν ουσιαστικά τον χαρακτήρα μου, οπότε τα συναισθήματά μου είναι έντονα και τα χαρακτηρίζουν η τρυφερότητα η αγάπη ο θαυμασμός και η υπερηφάνεια.
– Τί ξεχωρίζετε από το ταλέντο και την προσφορά του Λογοθετίδη; Ποια νομίζετε ότι είναι η παρακαταθήκη στους σημερινούς, σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες ηθοποιούς;
Ήταν τόσο μεγάλο το ταλέντο και η σκηνική άνεση του Λογοθετίδη, όπως και η υποκριτική ικανότητα, που σε συνδυασμό με το θεατρικό του μεγαλείο, την ανθρωπιά την απλότητα την καλοσύνη και την μετριοφροσύνη, που τον χαρακτήριζαν, δεν μπορεί παρά η κληρονομιά, που ο νονούς μου άφησε στο Ελληνικό θέατρο να είναι τεράστια.
– Η ίδια ακριβώς ερώτηση παρακαλώ και σε σχέση με τον Ε. Πρωτοπαπά.
Υπήρξε ένας εξαιρετικός πατέρας, σύζυγος, πεθερός, παππούς και υπόδειγμα οικογενειάρχη. Ήταν εκτός από μεγάλος ηθοποιός, όπως τον χαρακτήριζαν οι συνάδελφοί του και οι κριτικοί της εποχής, ένας κύριος με ήθος, κοινωνική μόρφωση, και μεγάλη ευαισθησία. Οι ερμηνείες του στα έργα του Αριστοφάνη και του Μολιέρου στα πλαίσια του Εθνικού θεάτρου, ήταν ανεπανάληπτες, όπως ανεπανάληπτη και γεμάτη επιτυχίες ήταν και η διαδρομή́ του στο ελεύθερο θέατρο σαν ντουέτο με τον κουμπάρο του τον Λογοθετίδη, στην αρχή, όπως και στην υπόλοιπη πολυετή καριέρα του μετέπειτα. Έτσι η παρακαταθήκη που άφησε ήταν διπλή́ και σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος.
– Αν το γενικεύαμε λίγο, με δυο λόγια τί θα λέγατε συγκρίνοντας τότε και τώρα τους μεγάλους ηθοποιούς (εννοείται τους Έλληνες και στην χώρα μας);
Αναμφισβήτητα υπάρχουν πολλοί καλοί ηθοποιοί στην εποχή μας αλλά αυτό, που κάνει να ξεχωρίζει η εποχή του τότε είναι η πληθώρα των πραγματικά́ μεγάλων δημιουργών, που υπήρχαν (Αιμίλιος Βεάκης, Κατίνα Παξινού, Τάκης Γαλανός, Παππάς, Αργυρόπουλος, Δημήτρης Μυράτ, Χριστόφορος Νέζερ, Μαίρη Αρώνη, Μαρίκα Κοτοπούλη. Κατερίνα, Μάνος Κατράκης Βασίλης Αυλωνίτης, Άννα Συνοδινού, Κωτσόπουλος και τόσοι άλλοι) και ειδικά ήταν το ήθος και η τιμιότητα, που τους χαρακτήριζε, όλους εκτός από το μεγάλο ταλέντο.
– Σήμερα, που όλα είναι πλαστικά και άρπα κόλλα μπορεί να επιβιώσει, έχει ανάγκη το θέατρο το ταλέντο, τον ρομαντισμό και την αισθητική του Πρωτοπαπά και Λογοθετίδη;
Είμαι σίγουρος ότι το σημερινό θέατρο εάν δανεισθεί λίγο από τον επαγγελματισμό, το πάθος και τον έρωτα για την τέχνη, όπως και από το ήθος των τότε μεγάλων δημιουργών, τότε όχι μόνο θα επιβιώσει αλλά και θα μεγαλουργήσει και μέσα στην επιφανειακή́ πραγματικότητα, που ζούμε.
– Για να… αντιστρέψω τον τίτλο του βιβλίου σας μήπως τελικά σήμερα μας αρέσουν, έχουμε μόνο… κάλπικες λίρες;
Όχι! Δεν θέλω να το δεχτώ. Και μην ξεχνάτε ότι ο τίτλος του βιβλίου μου τονίζει ότι η… κάλπικη λίρα ήταν τελικά χρυσή. Ίσα-ίσα πιστεύω ότι υπάρχουν ακόμα ανάμεσά μας φωτεινά παραδείγματα ανθρώπων, που τους χαρακτηρίζει η ποιότητα η κοινωνική μόρφωση, ο αλτρουισμός, ο επαγγελματισμός οι ηθικοί φραγμοί και η τιμιότητα. Νομίζω ότι αρκεί να τους διακρίνουμε και να ευθυγραμμίσουμε την ζωή μας με αυτούς.
– Πώς σας επηρέασαν καλλιτεχνικά, αισθητικά ο Λογοθετίδης και ο Πρωτοπαπάς, όταν μάλιστα ακολουθήσατε έναν εντελώς πεζό επαγγελματικό δρόμο (οικονομία, μάνατζερ, επιχειρήσεις);
Η συμβίωση μαζί τους, όπως και η ανεξίτηλη ανάμνησή τους, με γαλούχησε με συντρόφευσε, και με βοήθησε να αντιμετωπίσω την πεζή,́ όπως την αποκαλείτε, δουλειά μου, (σας πληροφορώ ότι δεν ήταν καθόλου έτσι) με επιτυχία επαγγελματισμό και προ πάντων δεν θα κουραστώ να το επαναλαμβάνω με ήθος και ανθρωπιά́.
Παρακολουθείτε σήμερα θέατρο και κινηματογράφο; Τί θα λέγατε σε σχέση με τους εμβληματικούς, τους μυθικούς Παλιούς;
Παρακολουθώ θέατρο όσο μπορώ και λέγω όσο μπορώ, διότι ζω μεγάλο μέρος της ζωής μου στο εξωτερικό (Δανία) και διότι νομίζω ότι το ποιοτικό θέατρο λείπει από την χώρα μας. Όμως είμαι της γνώμης ότι δεν υπάρχει πια η ποιότητα και το επιλεγμένο ρεπερτόριο, που χαρακτήριζε τότε το Εθνικό́ μας θέατρο. Εν τούτοις υπάρχουν ακόμα αξιόλογες προσπάθειες. Κινηματογράφο δεν βλέπω διότι οι πρόσφατες κινηματογραφικές δουλειές δεν με χαρακτηρίζουν. Ξεχωρίζω, όμως, πολύ καλά τηλεοπτικά σίριαλ.