«Άσωτος Καιρός» λέγεται η τελευταία εξαιρετική όπως πάντα δουλειά του Νίκου Ξυδάκη με την Βερόνικα Δαβάκη (κυκλοφορεί από το Όγδοο) σε στίχους Τέλλου Άγρα, Μάνου Ελευθερίου, Εμμανουήλ Ζάχου, Διονύση Καψάλη, Κώστα Φασουλά και Μαρίτας Αλημίση. Κρατάει πολλά χρόνια αυτή η κολόνια με τον Νίκο Ξυδάκη. Από τα πρώτα του έργα μέχρι τώρα τον παρακολουθούμε και μας αρέσει πάρα πολύ. Έχει δικό του κλίμα, ατμόσφαιρα αισθητικής ανάτασης και μια διαρκή μελωδική εξέλιξη, που σπάνια συναντά κανείς σε άλλους δημιουργούς. Από την άλλη οφείλουμε να το πούμε ότι δεν είναι συνθέτης του συρμού ή του… μέσου από την οθόνη ψεκασμένου ακροατή. Είτε σου αρέσει, λατρεύεις πολλά του τραγούδια, είτε σε αφήνει αδιάφορο, ιδιαίτερα μετά τους δίσκους, που περιείχαν και κάποια θεωρούμενα δημοφιλή άσματα.

Είναι και αυτό ιδιαίτερη ικανότητα. Να έχεις πάντα κάτι καλό να πεις και προπαντός ορισμένα από τα πολλά σου «ρήματα» να μένουν, αφενός να σε χαρακτηρίζουν ως δημιουργό και αφετέρου να κεφαλοποιούνται στην συλλογική λαϊκή δημιουργία με την ταμπέλα του εξαιρετικού και σχετικά διαχρονικού. Και το άλλο έξοχο: Από καιρού εις καιρόν όταν οι θαυμαστές λένε: Μα πού είναι τόσο καιρό, γιατί σιωπά; και οι πάσης φύσεως επικριτές: Πάει έληξε, πλέον έχει στερέψει!-στην αναπάντεχη (αλλά συχνή στιγμή) να βγάζει ο καλλιτέχνης κάτι καινούριο και προπαντός ενδιαφέρον και εξαιρετικό. Όλα αυτά είναι ποσά αντιστρόφως ανάλογα του προϊόντος χρόνου. Και ο Νίκος Ξυδάκης δεν είναι μοναδική περίπτωση! Υπάρχουν και άλλοι δημιουργοί με ανάλογο χάρισμα, η αλήθεια είναι ότι πλέον έχουν περιοριστεί δραματικά. Σκληρό το παιχνίδι του Πανδαμάτορα σε όλες τις εκφάνσεις του, αλλά το πιο σημαντικό έγκειται ότι συνεχίζεται η πολυειδής πρωτότυπη  μούσα και εμπνέει πολύτροπα.

Από τα… λαϊκότροπα «Δήθεν» και την «Εκδίκηση της γυφτιάς» μέχρι τον «Άσωτο καιρό» νομίζουμε ότι λίγοι θα περίμεναν την μελωδικά πλούσια και πολυσήμαντη εκτός από μεστή και πολύχρονη πορεία του Ν. Ξυδάκη. Το έργο του μαρτυρά κατά αυθεντικό τρόπο ότι ανήκει στους χαμηλών τόνων δημιουργούς, που τρώγονται με τα ρούχα τους, έχουν το ανικανοποίητο και δεν βολεύονται στην ρουτίνα της όποιας επιτυχίας. Είναι και αυτό αποστομωτική απάντηση σε όσους κακοπροαίρετους κάνουν λόγο, όχι μόνο για τον Ξυδάκη, αλλά και άλλους πανάξιους συνθέτες, για «μονότονη», «μη δημοφιλή» μουσική μια και ο χρόνος αξιολογεί με τα δικά του σχετικά αιώνια μέτρα. Είχαμε μαζί του καρπερή δημοσιογραφική συνεργασία, γράψαμε με κάποιες ευκαιρίες σε έντυπα ότι το «Κοντά στην δόξα μια στιγμή», που βγήκε το 1987, ήταν κατά την γνώμη μας από τους πέντε καλύτερους δίσκους, που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια και μέχρι σήμερα δεν έχουμε αλλάξει άποψη. Κάναμε επίσης καναδυό πολύ ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις στην ραδιοφωνική μας εκπομπή «Μουσικό Σεργιάνι» στην Ε.Ρ.Τ. Το σημειώνουμε γιατί ο Νίκος έχει μεγάλο βάθος στην σκέψη του.

Είναι-πιστέψτε μας-έξοχο και πολύ σημαντικό ν’ απολαμβάνεις να βλέπεις ότι μερικοί από τους συμπορευτές δημιουργούς δεν επέστρεψαν απογοητευμένοι ή χορτάτοι στο σπίτι τους, δεν βολεύτηκαν στην όποια επιτυχία, αλλά σε ακόμα πιο δύσκολες εποχές δηλώνουν διακριτικό αλλά δυναμικό παρών όχι με τηλεοπτικές μπούρδες αλλά με εξαιρετικό έργο. Αυτό το τελευταίο είναι ζητούμενο, το έχει βαθιά και αδήριτη ανάγκη ο κόσμος. Ο Ν. Ξυδάκης και ορισμένοι ακόμα «αλαφροΐσκιωτοι» ομορφαίνουν τις στιγμές μας. Και τολμά ανέκαθεν επικίνδυνα μελωδικά παιχνίδια όπως οι μελοποιήσεις ποιητών από τον Σολωμό μέχρι τον Καψάλη. Μην περιμένετε-οι νεότεροι αναγνώστες-αναλύσεις επί αναλύσεων για τον «Άσωτο καιρό»! Οι παλιότεροι γνωρίζουν το… κουσούρι μας. Όσο προσπαθείς με λόγια να ορίσεις μια ουσία, τόσο αφαιρείς στοιχεία του και προπαντός από την μέθεξη του ακροατή μια και εδώ μιλάμε για μουσική αλλά ισχύει σε κάθε μεγάλη τέχνη. Απλά σας λέμε ότι απολαμβάνουμε ακούγοντας πολλές φορές και αυτό το έργο του Ξυδάκη, είμαστε πολύ χαρούμενοι για αυτό και προτρέπουμε να κάνετε και σεις το ίδιο. Μικροί μουσικοί μονόλογοι με τη μορφή τραγουδιού άλλοτε ερωτικοί, άλλοτε με πειρακτική διάθεση, νοσταλγικοί ή στοχαστικοί, με όργανο τη νέα όσο και οικεία φωνή της Βερόνικας Δαβάκη, συχνά και με την επιβλητική παρουσία του ίδιου του συνθέτη.

Δυο λόγια για την ερμηνεύτρια, που μας αιφνιδίασε ευχάριστα ακόμα μια φορά. Την γνωρίσαμε στην παράσταση για την Μαρίκα Νίνου. Οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Πήγαμε με κρύα καρδιά, να καλοκαρδίσουμε τον αγαπημένο φίλο Γιάννο Περλέγκα, μάλιστα είπαμε στον συνοδοιπόρο φίλο Πανάγο: Πάμε, ρε γαμώτο, αλλά ποια μπορεί να πει σήμερα Νίνου; Πήγαμε και πολύ φχαριστηθήκαμε. Και γράφουμε αυτό, που τότε είπαμε στην ίδια την Βερόνικα Διαβάτη, όταν μετά το τέλος της παράστασης πήγαμε να χαιρετήσουμε τους συντελεστές της: Δεν περιμέναμε ότι σε μια παράσταση θα ήταν δυνατόν ν’ αποδοθεί και φωνητικά για τα μέτρα της πλαστικής μας εποχής η μεγάλη και τραγική προσωπικότητα της Μαρίκας Νίνου! Τώρα στον δίσκο του Ν. Ξυδάκη η Β. Δαβάκη γυρνάει με την ανάλογη, την ίδια φωνητική ωριμότητα στα σύγχρονα, που μάλιστα δεν έχουν ακόμα και την τελεσίδικη αξιολόγηση του χρόνου. Με μια κουβέντα είναι και σε αυτόν τον δίσκο εξαιρετική ερμηνεύτρια.  Έχουμε την γνώμη ότι ταιριάζει αρμονικά με την Ξυδάκεια ατμόσφαιρα.

Ο Νίκος Ξυδάκης γεννήθηκε το 1952 στο Κάιρο. Εκεί ζει στα παιδικά του χρόνια την παρακμή της μεγάλης ελληνικής παροικίας. Η καταγωγή του, είναι από την Σάμο και την Κάσο.  Στην Ελλάδα ήρθε το 1963 στο μεγαλύτερο κύμα επιστροφής των Ελλήνων της Αιγύπτου. Στην δισκογραφία εμφανίζεται το 1978 με την «Εκδίκηση της γυφτιάς» έναν δίσκο που τάραξε τα νερά της δισκογραφίας. Από τότε έχει παρουσιάσει πάνω από 25 δίσκους. Έχει μελοποιήσει πολλούς ποιητές και έχει συνεργαστεί με εξαίρετους στιχουργούς και ερμηνευτές. Έχει γράψει μουσική για την Αρχαία Ελληνική τραγωδία και το νεότερο θέατρο, όπως επίσης για κινηματογραφικές ταινίες και ντοκιμαντέρ. Έχει πραγματοποιήσει συναυλίες σε όλη την Ελλάδα, στην Κύπρο, Ιταλία, Γερμανία,  Ολλανδία, Βέλγιο, Αίγυπτος, Αυστραλία, Η.Π.Α.

Η Βερόνικα Δαβάκη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κρήτη. Φοιτήτρια Νομικής στην Αθήνα, συνάντησε τυχαία στην φοιτητική λέσχη την θεατρική ομάδα Άφαντοι. Μαζί τους έμεινε δυο χρόνια ερμηνεύοντας ανάμεσα σε άλλα και Μήδεια του Μποστ. Έχει σπουδάσει κλασσικό τραγούδι, πιάνο και θεωρία της μουσικής. Επίσης  στο Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν συμμετέχοντας σε θεατρικές παραστάσεις. Η αγάπη της για την τέχνη την οδήγησαν και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στο τμήμα Ιστορίας και Θεωρίας της Τέχνης. Παρακολούθησε σεμινάρια ακροβατικών  (ξυλοπόδαρα) και τεχνικής clown-Draw me laughter στην σχολή Καλών Τεχνών της Ουτρέχτης.

Στον «Άσωτο καιρό» παίζουν το Κρυφτό Τρίο και οι Polis Ensemble, ήτοι οι μουσικοί: Δημήτρης Βαρελόπουλος (λαούτο, φωνητικά), Αλέξανδρος Καψοκαβάδης (κλασική και πορτογαλική κιθάρα, γιουκαλίλι μπάσο, ταμπουρά, φωνητικά), Γιώργος Κοντογιάννης (λύρα κρητική, μπεντίρ, στάμνα), Νεκτάριος Σταματέλος (νέι), Γιάννης Κυριμκυρίδης (πιάνο), Σταύρος Παργινός (τσέλο), Μανούσος Κλαπάκης (μπεντίρ, τουμπελέκι, ρεκ), Δημήτρης Σίντος (λαούτο, κοντραμπάσο), Νίκος Παραουλάκης (νέι), Στέφανος Δορμπαράκης (κανονάκι), Νεοκλής Νεοφυτίδης (πιάνο), Δημήτρης Χουντής (σαξόφωνο), Θεόδωρος Κουέλης (κοντραμπάσο).

Πόσο έχει προχωρήσει και οργανικά και ενορχηστρωτικά η λαϊκή μας μουσική! Πόσοι (ποσοτικά και ποιοτικά) εξαιρετικοί παιχνιδιάτορες την υπηρετούν σε κάθε δίσκο, σε κάθε παράσταση και συναυλία! Μην το θεωρείτε τυχαίο και κυρίως δεν είναι αυτονόητο. Είναι μια ακόμα πανάκριβη… σύγχρονη παράδοση. Η μελωδική χειροτεχνία των αιώνων συνεχίζεται στην θαλασσόβρεχτη λωρίδα γης, πλην δυστυχώς αποικία Γκραικυλία, τώρα, που το έχουμε πιότερο ανάγκη. Ποτέ δεν στερεύουν σε πείσμα των άθλιων πλην εμπνευσμένων (αρκεί να υπάρχει ταλέντο) καιρών οι «Ξυδάκηδες» και οι συν αυτώ. Τί να κάνουμε, άθλιοι εξουσιαστές, τον σχετικά διαχρονικό και αιώνιο πολιτισμό τον γράφουν πρωτότυπα και μοναδικά μόνο οι ηττημένοι!