Ο δημοσιογράφος-συγγραφέας ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ παρουσιάζει σήμερα με τον δικό του πρωτότυπο τρόπο, με μεράκι και συναίσθημα το εξαιρετικό βιβλίο για τον Θάνο Μικρούτσικο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος με επιμέλεια του Ηρακλή Οικονόμου. «Θάνος Μικρούτσικος. Κυνηγώντας την ουτοπία, 16 αναγνώσεις  του έργου του». Έγινε εκδήλωση πριν από μερικές μέρες στον Ιανό της Αθήνας, σε ιδιαίτερο φορτισμένο κλίμα με την συμμετοχή των συντελεστών του βιβλίου. Εμείς, που γνωρίσαμε μετά το 1976 τον Θάνο και για αρκετά χρόνια συχνά πυκνά κάναμε ωραίες ιδεολογικές συζητήσεις, δεν ξεχνάμε όχι φυσικά το σχετικά διαχρονικό και πολύτροπο έργο του, αυτό δεν ξεχνιέται ποτέ, αλλά το βαθύ του πνεύμα και ταπεραμέντο στις τοτινές παρέες. Ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει τον μετά το 1981 Θάνο, κυρίως μετά την εργασία του για τον Νίκο Καββαδία, και άλλα όμορφα λαϊκά άσματα. Όσο για μας τους παλιούς ρομαντικούς ριζοσπάστες συνομιλητές του μάλλον η ψυχή μας είναι πρωτίστως στα Πολιτικά Τραγούδια, στον Μαγιακόφσκι, στην Καντάτα για την Μακρόνησο, στον Μπρέχτ και στην πρώτη, την αυθεντική έκδοση του Σταυρού. Λείπανε από την εκδήλωση δυο μεγάλοι αείμνηστοι της παρέας, η μοναδική τραγουδίστρια Μαρία Δημητριάδη και ο ποιητής-δημοσιογράφος Νίκος Σταμάτης, που τότε ζούσαν σχεδόν καθημερινά τον Θάνο. Στην παρουσίαση του βιβλίου μεταξύ των ομιλητών και ο φίλος και συνάδελφος Δημήτρης Μανιάτης. Του ζητήσαμε να μας γράψει για το βιβλίο το αφιερωμένο στον Θάνο Μικρούτσικο. Μόνο μια κουβέντα, γιατί θέλουμε να κρατήσουμε στην ψυχή μας τις όμορφες παλιές μα τόσο μεστές βραδιές στο σπίτι της Μαίρης (έτσι την φωνάζαμε τότε) και στου Θάνου: Αξίζει, έχει μέγα ενδιαφέρον να κυκλοφορήσει ολοκληρωμένο στον ένα ή στον άλλο βαθμό και το άλλο, το ας πούμε το “συμφωνικό”, το “κλασικό”, το “πρωτοποριακό” έργο του Θάνου Μικρούτσικου. Από όσο έχουμε ακούσει, αποτελεί προίκα και της λεγόμενης “σοβαρής” μουσικής.

 

Σχεδόν αμέσως ο Θάνος εντάσσεται στο ρεύμα του κριτικού ρεαλισμού, τον ενδιαφέρει η δημιουργία, που θέτει τον ακροατή σε κριτική εγρήγορση. Αυτό το τελευταίο το παρατηρούμε σε όλες τις δεκαετίες της δικής του δημιουργίας, είτε μιλάμε για τα Πολιτικά Τραγούδια, είτε για την Καντάτα για την Μακρόνησο είτε για το Εμπάργκο, είτε για τραγούδια που παραπέμπουν στην εξέγερση του Ελ Σαλβαδόρ, σε μια ματωμένη απεργία στην Τουρκία, στο δράμα και την ματαίωση του Νίκου Πουλαντζά, είτε σε ένα κοινωνικό τραγούδι στην καμπή των 8Οs όπου χαρτογραφείται η μοναξιά στην πόλη, οι συλλογικές ματαιώσεις, η μανία του καταναλωτισμού, η εξατομίκευση, είτε η προσωρινή νίκη του Καπιταλισμού με το Ανεμολόγιο.

Ο Θάνος ανάμεσα σε άλλα μας σύστησε ποιητές, ή μας ξανασύστησε ποιητές. Στον τόμο αξίζει να διαβάσετε (ουμε) τον Μιχάλη Γελασάκη και την σπουδή του πάνω στην συνάντηση Νίκου Καββαδία-Θάνου. Ο Γελασάκης έχει ασχοληθεί διεξοδικά και έχει γράψει για τον ποιητή της θάλασσας. Ή το έξοχο κείμενο του Θανάση Χουλιαρά για τον Οικουμενικό Ρίτσο και την πρόσληψη του απ’ τον Θάνο στο έργο του δεύτερου. Κείμενα-κοσμήματα, όπως αυτό του σπουδαίου Γιώργου Β. Μονεμβασίτη (και συμμαθητή του Μικρούτσικου) για την εργασία του Θάνου πάνω σε πιο άγνωστα ή υποφωτισμένα έργα, όπως οι Τρωαδίτισσες σε κείμενα του Ευριπίδη και απόδοση του Κ. Βάρναλη ή το «Η γη τσακισμένο καράβι» σε ποίηση του Κοζία και του Γουίλιαμ Μπλέικ και άλλα βέβαια.

Τα κείμενα του τόμου φωτίζουν την περιοχή του Θάνου, την ελληνική κοινωνία, τον τρόπο που διασταυρώνεται η δημιουργία του με τους μετασχηματισμούς της νεο- Ελλάδας. Ο Θάνος δεν μελοποιεί τον ατομισμό, δεν δέρνει τους συνέλληνες του. Τους αφουγκράζεται αλλά και τους κινητοποιεί. Τους κρατά στο φτερό του καρχαρία.  Ο Θάνος περικλείεται στον έξοχο τόμο, κυνηγός της Ουτοπίας, τραγουδώντας το μέλλον, που δεν γίναμε ακόμα, όπως σημειώνει ο Α. Μαράτος. Εκφραστής ενός ελληνικού τραγουδιού-χειραφετητικής χειρονομίας και λυτρωτικής διαδικασίας, που μας βάζει σε σκέψεις, δεν μας σπρώχνει στην απάθεια. Χαίρε Θάνο, χαίρε Ηλία!