100 Θρυλικά χρόνια Ιστορίας δεν κλείνονται στις σελίδες βιβλίου. Μπορεί, όμως, αυτό να δίνει το έναυσμα της μέθεξης στους νεώτερους φιλάθλους αλλά και να θυμίζει στους παλιότερους τις κοινωνικές καταβολές, νίκες και ήττες, αποτυχίες και επιτεύγματα. Καλογραμμένο έργο, που όχι μόνο ξεπερνά οπαδικές και άλλες φανατικές αγκυλώσεις αλλά και είναι πέρα για πέρα αντάξιο της πιο μεγάλης ποδοσφαιρικής ομάδας της χώρας. Ενός από τους πιο πανίσχυρους πολυαθλητικούς συλλόγους της Ευρώπης, με 315 τίτλους στην αποικία Γκραικυλία, 21 παγκόσμιους και ευρωπαϊκούς σε ομαδικά αθλήματα και αμέτρητες διακρίσεις σε 21 ολυμπιακά αθλήματα. Σπύρος Αλεξίου: Ένας θρύλος με πολλά πρόσωπα. 100 χρόνια Ολυμπιακός» (από τις εκδόσεις Τόπος). Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν έχουμε να κάνουμε με ποδοσφαιρικό λεύκωμα, όπως συνήθως γίνεται για να τιμηθεί η ιστορία μιας ομάδας. Μέγιστο ατού του βιβλίου η κοινωνική προσέγγιση και ανάλυση του θέματος με εμφανέστατη ταξική διάσταση. Αν και θα ήταν εξαιρετικά εύστοχο να συνοδεύονταν από καμιά 50αριά σελίδες με φωτογραφίες από την παλαιότερη ιστορία του Ολυμπιακού.

Ο Σπύρος Αλεξίου γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Εργάζεται ως φιλόλογος στην ιδιωτική εκπαίδευση, ασχολείται και με την επιμέλεια της έκδοσης εκπαιδευτικών βιβλίων, είναι συνεργάτης της Ιστοσελίδας kommon.gr. Από τις εκδόσεις «Τόπος» κυκλοφορούν και τα βιβλία του: «21 ρωγμές στην επίσημη ιστορία για το 1821» (2021), «Μεγάλη Ιδέα. Από τους εθνικούς μύθους στην φωτιά της Σμύρνης» (2022).

Όχι δεν αλλάζουμε ρότα για το ποδόσφαιρο. Είναι ό,τι έχουμε μέχρι τώρα γράψει και πει. Ούτε η λατρεία της ομάδα μας, θα μας φορέσει ταξικά γυαλιά κοινωνικής μυωπίας και φανατισμού. Δεν μπορούμε, όμως, να μην πανηγυρίζουμε για τα επιτεύγματα της ομάδας της καρδιάς μας. Ούτε στο ελάχιστο είναι τυχαίο, που γίναμε Ολυμπιακοί. Το κατ’ εξοχήν λαϊκό αθλητικό σωματείο από τις γειτονιές της εργατούπολης του Πειραιά και των γύρω προσφυγικών συνοικιών, όπου μεγαλώσαμε και ανδρωθήκαμε. Όλες οι ομάδες γίνονται, αργά ή γρήγορα περνάνε στα χέρια λεφτάδων, που εξυπηρετούν τα οικονομικά τους συμφέροντα, πάντα σε αγαστή σύμπνοια με την εξουσία. Ιδιαίτερα στην άθλια αποικία ξένων αφεντικών, όπου η εξάρτηση εκφράζεται σε όλα τα επίπεδα. Ακόμα και διαιτητές επιλέγονται ξένοι, δήθεν για δικαιοσύνη και αντικειμενικότητα των αγώνων! Τόσο ραγιάδες! Στον Ολυμπιακό, όμως, η μεγάλη αντίφαση, που τον διαπερνά σαν κόκκινη γραμμή από την πρώτη μέρα του μέχρι σήμερα είναι ο κόσμος του. Από την μια η ομάδα, όπως όλες εξυπηρετούν συγκεκριμένα οικονομικά και άλλα συμφέροντα. Από την άλλη ο κόσμος του Θρύλου, η εργατική και λαϊκή προέλευση των φιλάθλων σφραγίζει την πορεία του.

Εξαιρετικά ενδιαφέρον, που το βιβλίο του Σπύρου Αλεξίου αρχίζει από την ταξική ακτινογραφία της πόλης του Πειραιά. Έχουν γραφτεί πλέον αρκετά από παλιούς και νέους ερευνητές. Και εμείς έχουμε συνεισφορά αξιόλογη στο «Μούσα Πολύτροπος. Μελωδική και κοινωνική διαδρομή από το Δημοτικό στο Ρεμπέτικο» (Μετρονόμος). Πρώτη, όμως, φορά παρουσιάζεται συγκροτημένη κοινωνική ανάλυση (με επιμέρους  διαφωνίες) για τον τόπο δράσης και τις απώτερες ρίζες μιας ποδοσφαιρικής ομάδας. Ο κοινωνικός ιστός, Πειραιώτες αστοί, η γέννηση της εργατικής τάξης, ιδιομορφίες του Πειραιά, η λεγόμενη μεσαία τάξη, η ατμόσφαιρα (και αθλητική) πριν την γέννηση του Θρύλου. Ενδιαφέρον έχει η σύντομη ιστορία του σύγχρονου ποδοσφαίρου από τις πρώτες μπαλιές στην Βρετανία αλλά και στην χώρα μας και στον Πειραιά. Τί πιο απλό, ψυχαγωγικό να κλωτσάνε οι νέοι μπάλα, αδιάφορο από τί υλικό.  Χιλιάδες χρόνια πριν, στην Κίναυπάρχει πρωτόγονο «ποδόσφαιρο». Και στην αρχαία Ελλάδα το συναντάμε. Πριν το Νησί, υπάρχουν μεσαιωνικές μαρτυρίες στην Βενετία και Γένουα. Και στις 10 Μαρτίου 1925, στην ταβέρνα του Μοίρα, οδός Τζαβέλα, «συνίσταται εν Πειραιεί υπό τον τίτλον Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς σωματείον, ούτινος σκοπός είναι η ανάπτυξις της σωματικής αγωγής παρά τη νεολαία και η κατά πάντα φίλαθλον τρόπον εξύψωσις αυτής».

 

Έτσι άρχισε αυτή η μεγαλειώδη ιστορία, που την ζήσαμε πολλές δεκαετίες στο γήπεδο  «Γ. Καραϊσκάκης», από τα «τσιμέντα» το 1970 μέχρι το 2023 και μπορούμε να πούμε πλήθος λεπτομερειών για πρόσωπα και καταστάσεις. Παρακολουθούμε και σήμερα την ομάδα, απλώς μας απαγόρευσε την φυσική παρουσία στο γήπεδο η πιθηκίσια μαλακία του «gov.gr» και όλα αυτά τα ηλίθια μέτρα, τάχα για πρόληψη των επεισοδίων. Τέλος πάντων, τί δεν σκότωσε ο ψηφιακός μεσαίωνας και θα έμενε αλώβητο το ποδόσφαιρο, η πιο λαϊκή, μαζική συνήθεια και συναναστροφή. Τώρα μόνο οι φανατικοί στρατοί των Προέδρων! Εμείς παραμένουμε επιζωής ρομαντικοί Γαύροι! Αληθινά απολαύσαμε το εξαίρετο βιβλίο του Σπύρου Αλεξίου για τον ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ. Μοιάζει πολύ με ταινία κινηματογραφική η με μεγάλη ακρίβεια γλαφυρή και δίχως οπαδικά γυαλιά εξιστόρηση γεγονότων, τα παλιά και τα νεώτερα, όπως τα ζούμε μετά το 1970. Οι ερυθρόλευκες, γεμάτες και θρυλικές Κυριακές μας! Τότε όλοι οι αγώνες άρχιζαν Κυριακή μεσημέρι. Μετά ήρθε η τηλεόραση…

Τολμούμε να πούμε ότι το βιβλίο «Ένας Θρύλος με πολλά πρόσωπα» συμπυκνώνει με μια έννοια, σε μεγάλο βαθμό, με αρκετή αξιοπιστία όλη την πορεία του ποδοσφαίρου μας, όχι μόνο επειδή ακτινογραφεί το μεγαλύτερο αθλητικό σωματείο αλλά και γιατί επιμένει με αυστηρή πολιτική και κοινωνική ματιά και τα δορυφορικά του Θρύλου ποδοσφαιρικά γεγονότα. Δεν χαρίζεται στις διάφορες σκοτεινές εποχές, στα λεγόμενα … πέτρινα χρόνια, ούτε και σε σκάνδαλα, που αγγίζουν την ερυθρόλευκη πορεία, για παράδειγμα τα χρόνια του Κοσκωτά. Μην έχετε αυταπάτες και το ποδόσφαιρο ήρθε στην αποικία Γκραικυλία μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, με την αποφασιστική συμβολή των προσφύγων. Μην ακούτε για ομάδες, που ιδρύθηκαν το 1908 στην «παλιά Ελλάδα». Όλα τα σωματεία απόκτησαν σοβαρή υπόσταση μετά το 1923, πριν ήταν ερασιτεχνικές μαζώξεις σε αλάνες. Εξαιρούνται τα σωματεία της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης και της Θεσσαλονίκης, που ήταν μητροπόλεις της Βαλκανικής.

      

Οι ομάδες εκεί ήταν πολιτιστικές λέσχες, εκτός από ποδόσφαιρο και άλλες αθλητικές δράσεις, είχαν τμήματα γυμναστικής, μουσικής, χορού, θεάτρου, άλλων καλών τεχνών. Θυμηθείτε τις ιστορικές πορείες του Απόλλωνα και Πανιωνίου Σμύρνης, ιδρύθηκαν αμφότεροι τέλος του 19ου αιώνα, του Ηρακλή Θεσσαλονίκης (1908). Τί σχέση έχουν αυτά με τον Θρύλο; Το πνεύμα των προσφύγων και η δειλά ανατέλλουσα εργατική συνείδηση στον Πειραιά και στις γειτονιές,  ο εν πολλοίς αρμονικός και άλλοτε συχνά προβληματικός συνδυασμός των ανωτέρω είναι η εκρηκτική ύλη, που πάντα πυροδοτεί το νικηφόρο πείσμα, την ανεξάντλητη αγωνιστική διάθεση, το ηρωικό πνεύμα αυτής της μεγάλης ομάδας και του κόσμου της, που πάντα ξεπερνά τις Διοικήσεις της. Άλλη μεγάλη αλήθεια, άλλο ένα ιδιαίτερο και μοναδικό του Θρύλου χαρακτηριστικό.

Είναι γεμάτο από περιστατικά, που αποδεικνύουν τα παραπάνω το βιβλίο του Σπύρου Αλεξίου, μάλλον για να ακριβολογούμε η εξιστόρηση από καθημερινά συμβάντα στα γήπεδα μέχρι διοικητικά μερικές φορές παρατράγουδα, μέχρι πολιτικά και λοιπά μη αθλητικά απόνερα δίνουν παραστατικά στις σελίδες την πορεία του Θρύλου. Μένουμε στην ηρωική διάσταση του Ολυμπιακού. Ο συγγραφέας δίνει μεγάλο βάρος και καλά κάνει στα γεγονότα, που σχετίζονται με την Κατοχή και τα ακόλουθα της αιματοχυσίας των Αγγλοαμερικάνων για την κατάληψη της χώρας και μέχρι τώρα την μετατροπή της σε αποικία Γκραικυλία. «Διαβάζει» αναλυτικά αποσιωπημένες και κρυμμένες σελίδες της ιστορίας του Ο.Σ.Φ.Π. Ποια ομάδα, το ποδόσφαιρο ποιας χώρα είχε ένα παλικάρι σαν τον Νίκο Γόδα, άλλους αγωνιστές σαν τον Μιχάλη Αναματερό; Επειδή κάναμε στην επέτειο της εκτέλεσή του Γόδα με την φανέλα του Ολυμπιακού ειδικό αφιέρωμα, θυμηθείτε, λόγου χάρη τον… αγώνα Ολυμπιακός-Μεικτή Μακρονήσου 1-2! Ο Γιώργος Δαρίβας και ο Ανδρέας Μουράτης της Μακρονήσου! Μάλλον στο βιβλίο του Σπύρου Αλεξίου αναφέρονται τόσο αναλυτικά μαζί με πολλά άλλα περιστατικά, που διαβάζοντας θα… σηκωθεί η τρίχα σας για τον ηρωισμό και την περηφάνεια αυτής της ομάδας. Διαβάστε την ιστορία του 18χρονου τερματοφύλακα Ντίνου Βέλλα! Είπαμε, άλλο είναι η διοίκηση και οι κεφαλαιούχοι και άλλο οι παίχτες και ο πύρινος κόσμος του Θρύλου! Για να δούμε, στο νέο Μουσείο του Ολυμπιακού θα αποκατασταθούν οι ήρωές του ή θα γράφονται σύντομα ταμπελάκια με ανοησίες τύπου ο Νίκος Γόδας εκτελέστηκε, τάχα από τους Γερμανούς και όχι από τους προδότες, ταγματασφαλίτες, που κυβερνάνε (οι απόγονοί τους) μέχρι σήμερα την αποικία Γκραικυλία;

Ανατρέξτε στα περιστατικά του Ολυμπιακού στα χρόνια της Χούντας, Του Μπούκοβι  την ομαδάρα, την λένε Ολυμπιακάρα! Νοιώσαμε αληθινά μεγάλη συγκίνηση, που διαβάσαμε το βιβλίο του Σπύρου Αλεξίου: «Ένας Θρύλος με πολλά πρόσωπα» και παρασυρθήκαμε γράφοντας λεπτομέρειες με κίνδυνο να στερήσουμε την δική σας μέθεξη. Για αυτό σταματάμε εδώ με την προφανή επισήμανση ότι και άλλες ομάδες είχαν ήρωες, πλην καμιά δεν έφτασε τον Θρύλο! Ήταν ο Πειραιάς, το Λιμάνι, το Ρεμπέτικο, η Εργατική Τάξη, η μαγκιά και η περηφάνεια; Ελάχιστη έχει σημασία. Σήμερα, που το ποδόσφαιρο παγκοσμίως έχει γίνει το μεγαλύτερο πλυντήριο μαύρου χρήματος, στα στημένα παιχνίδια του τζόγου και του κουτόχορτου οι παλιές ιστορίες του Θρύλου και των άλλων ομάδων εκπέμπουν μεγάλες δόσεις ρομαντισμού, αγωνιστικής ανάτασης. Κάτι έχει μείνει, μαγιά για τις νέες ρομαντικές εξορμήσεις, μετά από χρόνια, που θα ισορροπήσει πάλι το σύστημα και όλοι-χωρίς εμάς-θα ψάχνουν για τα Μεγάλα Παλιά. Να και η χρησιμότητα, μάλλον η αξία χρήσης βιβλίων σαν του Σπύρου Αλεξίου, όπως και των δικών μας έργων για τις αλήστου μνήμης εποχές…