Ο Μίκης Θεοδωράκης του Γιώργου Μονεμβασίτη

Ο Μίκης Θεοδωράκης του Γιώργου Μονεμβασίτη

Είναι ξεχωριστό επίτευγμα, εξαιρετικά πρωτότυπη βιογραφία, το έργο του Γιώργου Β. Μονεμβασίτη: «Μίκης Θεοδωράκης, Χρονολόγιο», που εκδόθηκε από τον ΙΑΝΟ. Πρωτίστως ο αναγνώστης και κυρίως ο ερευνητής του παγκόσμιου λαϊκού συνθέτη έχει ενώπιον του όλη την μακρά  ζωή και το έργο του και δη με πρωτότυπο τρόπο, πληρέστατο και άκρως ευκολόχρηστο. Ο Γ.  Μονεμβασίτης ταξινομεί τον βίο, την πολιτεία και το έργο του Μίκη κατά ημερομηνία. Παράδειγμα τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο, τον Μάρτιο, ποια σημαντικά ή και ασήμαντα γεγονότα αλλά πολιτιστικά καθοριστικά για τον βιογραφούμενο συνθέτη συμβαίνουν καθόλα τα έτη του βίου του. Και όχι μόνο. Το Χρονολόγιο του Γ. Μονεμβασίτη απλώνεται και στην προγενέστερη όσο και στην σύγχρονη ευρεία πολιτιστική πραγματικότητα, θα λέγαμε ότι συνιστά πολιτιστικό, κυρίως μελωδικό αλμανάκ με  αφορμή τον Μίκη. Δίνει παροιμιώδη σημασία στην λεπτομέρεια, εξαντλεί, συνοπτικά, λακωνικά πλην μεστά και με ιστορική πληρότητα κάθε ιστορικό γεγονός.

Μπορεί ν’ ακούγεται εύκολο και απλό μα δεν είναι. Προϋποθέτει λεπτομερέστατο, πάντα ενημερωμένο αρχείο σε συνδυασμό με εξαντλητική αξιολόγηση. Είχε να κάνει με μυθιστορηματική ζωή και τεράστιο, δημοφιλέστατο έργο και πόσες σελίδες βιβλίου να δαπανήσεις για να απαριθμήσεις μόνο ακροθιγώς την πορεία του Μίκη Θεοδωράκη, όταν μονάχα οι ερμηνείες του «Κάντο Χενεράλ» ξεπερνούν παγκοσμίως τις 1.000! Πολύ εύστοχα τονίζεται στο δελτίο τύπου ότι έπρεπε να βρεθεί ένας σεσημασμένος επετειολόγος, ένας επίμονος ανιχνευτής, που εκτός των άλλων να νογάει από μετρήσεις και μαθηματικά, καθόσον είναι και πολιτικός μηχανικός-για να καταγράψει μεθοδικά και πεισματικά τα σημαντικότερα γεγονότα, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τον μύθο, που ονομάζεται Μίκης Θεοδωράκης. Σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας, ο Γιώργος Β. Μονεμβασίτης:

                             Ο Μίκης Θεοδωράκης με τον Γιώργο Μονεμβασίτη.

«Το 2015 εκδόθηκε από τον ΙΑΝΟ το πόνημά μου Ένα Ημερολόγιο για τον Μίκη· Καθώς το ξεφυλλίζαμε μαζί εκδήλωνε συνεχώς την έκπληξη και το θαυμασμό του με την φράση «Έχετε και αυτό!, έχετε και εκείνο! Μα που τα βρήκατε όλα αυτά»; Όταν του έδειξα και απέδειξα ότι στα αρχεία μου είχα πολλές ακόμα επετείους και γεγονότα, τα οποία, όμως, δεν χωρούσαν στο Ημερολόγιο, πρότεινε με σοβαρό ύφος: «Μα, να αξιοποιήσετε όλα αυτά, που έχετε, και να κάνετε ένα Χρονολόγιο!». «Μα και βέβαια θα γίνει και αυτό κάποια στιγμή. Σας το υπόσχομαι»!, είπα-και το εννοούσα. Και ιδού η υπόσχεση εκπληρώθηκε. Ακριβώς όπως το ήθελε ο Μίκης, ακριβώς όπως το ήθελε και ο Μάνος! Όχι ο συνεορτάζων το 2025 Μάνος, αλλά ένας άλλος σπουδαίος Μάνος, ο Μάνος Ελευθερίου. Στην παρουσίαση του Ημερολογίου για τον Μίκη, στον ΙΑΝΟ της Αθήνας στις 16 Νοεμβρίου του 2015, παραινετικά, αλλά και προφητικά, είχε αναφέρει: «Βρισκόμαστε εδώ, όμως, σήμερα για να γιορτάσουμε την έκδοση ενός λαμπρού Ημερολογίου των εκδόσεων IANOΣ αφιερωμένο στον Μίκη Θεοδωράκη. Δεν ξέρω με ποιες τιμές το κράτος και η πνευματική ζωή της χώρας θα γιορτάσουν τα 100 χρόνια της επίγειας ζωής αυτού του μυθικού ανθρώπου, αλλά το σημερινό ημερολόγιο του ΙΑΝΟΥ, του 2016, είναι καρπός μεγάλης έρευνας και μανιακής προσήλωσης του λαμπρού φίλου Γιώργου Μονεμβασίτη. Υποπτεύομαι ότι στα 100 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη ο Γ. Μονεμβασίτης θα εκδώσει ένα μεγάλο τόμο, όπου θα καταγράφεται, όσο είναι δυνατόν βέβαια, όχι τί έφτιαχνε κάθε μέρα ο Μίκης, αλλά τι σπουδαίο παρουσίαζε, είτε μουσικό, είτε πολιτικό, τον κάθε μήνα, την κάθε μέρα της πολυσήμαντης ζωής του».

Με την χρονολογικά οργανωμένη παράθεση επιλεγμένων επετείων και γεγονότων-σημειώνει ο Γ. Μονεμβασίτης-που σημάδεψαν την ζωή της μυθικής προσωπικότητας της σύγχρονης Ελλάδας, στοιχειοθετείται, πιστεύω, η νεότερη μουσική ιστορία της χώρας· όχι μόνον η μουσική ιστορία, αλλά ολόκληρη η ιστορία της νεότερης Ελλάδας, αφού ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε το αδιάσπαστο τρισυπόστατο συνθέτης -πολιτικός-στοχαστής.

Η γνωριμία Γιώργου Μονεμβασίτη-Μίκη Θεοδωράκη εξελίχθηκε σε εγκάρδια φιλία το 2000, όταν του ανατέθηκε από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών η συγγραφή κειμένων για τα προγράμματα μεγάλου κύκλου συναυλιών με αφορμή τα 75α γενέθλιά του. Ήταν μέλος της τριμελούς επιστημονικής επιτροπής, που σχεδίασε, το 2009, την μεγάλη έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής Μίκης Θεοδωράκης: συνθέτης-πολιτικός-στοχαστής. Την ίδια εποχή επιμελήθηκε, παρουσίασε εκπομπές-αφιέρωμα, οι οποίες προβλήθηκαν από τον τηλεοπτικό δίαυλο της Βουλής των Ελλήνων. Επιμελήθηκε την έκδοση της εταιρείας Legend: Μίκης Θεοδωράκης- Συμφωνική μουσική (2007, έξι CD) καθώς και την επανέκδοση σειράς πρότερων ηχογραφημάτων με έργα του, της εταιρείας Universal (2008, πέντε CD). Έχει συντάξει πολλά κείμενα για δισκογραφικές εκδόσεις και για προγράμματα εκδηλώσεων με έργα του  Μίκη. Έχουν δημοσιευτεί στον τύπο και αναρτηθεί στο διαδίκτυο, πολλά σχετικά κείμενά του (κριτικές συναυλιών, κριτικές έργων, ιστορικές τεκμηριώσεις), συμμετείχε ως εισηγητής σε εκδηλώσεις με θέμα την ζωή και το έργο του. Ανήκει στην κατηγορία των ελαχίστων που έχουν μελετήσει το συνολικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη, το λόγιο και το λαϊκό.

Ο Γιώργος Β. Μονεμβασίτης αγάπησε μικρός τη μουσική, καθώς μεγάλωσε στον απόηχο της εποχής του Giocondo Moretti (1867-1941)· στο Γύθειο, όπου γεννήθηκε το 1947. Μπορούσε να γίνει μουσικός, ποιητής, λογοτέχνης· επειδή όμως ήταν καλός και στα μαθηματικά σπούδασε στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1965-70). Υπήρξε βασικό μέλος της Μικτής Χορωδίας του ΕΜΠ και σολίστ κλασικής κιθάρας στις εκδηλώσεις της, μολονότι αυτοδίδακτος. Από την αποφοίτησή του ασχολήθηκε με την εκπόνηση στατικών μελετών οικοδομικών και συγκοινωνιακών έργων, συνεργαζόμενος με διακεκριμένους αρχιτέκτονες, συχνά σε βραβευμένα έργα. Το μεράκι του όμως για τη μουσική τον οδήγησε και σε άλλες δημιουργικές ατραπούς. Από το 1978 δραστηριοποιείται αδιαλείπτως ως κριτικός και σχολιαστής των μουσικών δρωμένων, ως κειμενογράφος προγραμμάτων μουσικών εκδηλώσεων και παραγωγός- παρουσιαστής μουσικών αφιερωμάτων κυρίως από το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ (1983-2000).

Το βιβλίο του Γιώργου Β. Μονεμβασίτη: «Μίκης Θεοδωράκης. Χρονολόγιο» βγήκε στα βιβλιοπωλεία στο κατώφλι της χρονιάς, που γιορτάζονται πάνδημα τα 100 χρόνια από την γέννηση του μεγάλου δημιουργού. Ο καταιγισμός των στοιχείων και των πληροφοριών συμπληρώνεται, διανθίζεται με ανέκδοτες φωτογραφίες του Μίκη. Το εξώφυλλο του βιβλίου βασίζεται σε μια ιδέα του συγγραφέα υλοποιημένη από την Ξένια Αποστολίδου.