«Αρνούμαστε να επιτρέψουμε στην τέχνη μας να γίνει συνένοχη». Λίγες ώρες πριν την έναρξη του 78ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών 400 προσωπικότητες με κοινή επιστολή-άρθρο, που δημοσίευσε η εφημερίδα «Libération», καταδικάζουν την σιωπή για την γενοκτονία στην Γάζα. Στο κείμενο, που συνυπογράφουν μεταξύ άλλων οι σκηνοθέτες Κώστας Γαβράς, Γιώργος Λάνθιμος, Αλφόνσο Κουαρόν, Ναντάβ Λαπίντ, Μάικ Λι, Πάολο Σορεντίνο και οι ηθοποιοί Ρίτσαρντ Γκιρ, Βίγκο Μόρτενσεν, Χαβιέ Μπαρδέμ, Μαρκ Ράφαλο, Σούζαν Σαράντον, Ρέιφ Φάινς αποτίεται φόρος τιμής στην Φατίμα Χασούνα, την Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ, που έχασε την ζωή στις 16 Απριλίου 2025 μαζί με δέκα μέλη της οικογένειάς της κατά την διάρκεια φονικών ισραηλινών βομβαρδισμών. Η εικοσιπεντάχρονη Χασούνα είναι το θέμα ενός ντοκιμαντέρ, που θα κάνει πρεμιέρα στις Κάννες, σε παράλληλο τμήμα του Φεστιβάλ, την Πέμπτη από την Ιρανή σκηνοθέτη Σεπιντέ Φαρσί, με τίτλο «Βάλε την ψυχή σου στο χέρι σου και περπάτα»! Ολόκληρη η επιστολή-καταγγελία των Ισραηλινών φονιάδων:
«Για την Φατέμ
Η Φατίμα Χασούνα (Φατέμ) ήταν 25 ετών. Ήταν Παλαιστίνια ανεξάρτητη φωτορεπόρτερ. Στοχοποιήθηκε από τον Ισραηλινό Στρατό στις 16 Απριλίου 2025, την επομένη της ανακοίνωσης ότι η ταινία «Put your soul on your hand and walk» της Σεπιντέ Φαρσί, στην οποία πρωταγωνιστούσε, είχε επιλεγεί στο τμήμα ACID του Φεστιβάλ των Καννών.
Ήταν έτοιμη να παντρευτεί. Δέκα συγγενείς της συμπεριλαμβανομένης της εγκύου αδελφής της σκοτώθηκαν από το ίδιο ισραηλινό χτύπημα. Μετά τις τρομερές σφαγές της 7ης Οκτωβρίου 2023, κανένας ξένος δημοσιογράφος δεν έχει λάβει άδεια εισόδου στη Λωρίδα της Γάζας. Ο ισραηλινός στρατός στοχεύει αμάχους. Περισσότεροι από 200 δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί σκόπιμα. Συγγραφείς, κινηματογραφιστές και καλλιτέχνες δολοφονούνται βάναυσα.
Στα τέλη Μαρτίου, ο Παλαιστίνιος κινηματογραφιστής Χαμντάν Μπαλάλ, ο οποίος κέρδισε Όσκαρ για την ταινία του «No other land», σε συν-σκηνοθεσία των Γιουβάλ Αβραάμ, Μπασέλ Άντρα και Ρέιτσελ Ζορ, δέχτηκε βίαιη επίθεση από Ισραηλινούς εποίκους και στη συνέχεια απήχθη από τον στρατό, προτού απελευθερωθεί υπό διεθνή πίεση. Η έλλειψη υποστήριξης της Ακαδημίας Όσκαρ προς τον Χαμντάν Μπαλάλ προκάλεσε την οργή των ίδιων των μελών της και αναγκάστηκε να ζητήσει δημόσια συγγνώμη για την αδράνειά της.
Ντρεπόμαστε για αυτή την παθητικότητα.
Γιατί ο κινηματογράφος, που αποτελεί φυτώριο για κοινωνικά στρατευμένα έργα, φαίνεται να αδιαφορεί τόσο πολύ για την φρίκη της πραγματικότητας και την καταπίεση, που υφίστανται οι αδελφές και οι αδελφοί μας; Ως καλλιτέχνες και πολιτιστικοί φορείς, δεν μπορούμε να παραμείνουμε σιωπηλοί ενώ η γενοκτονία λαμβάνει χώρα στην Γάζα και αυτή η ανείπωτη είδηση πλήττει σκληρά τις κοινότητές μας.
Ποιο είναι το νόημα των επαγγελμάτων μας αν όχι να αντλούμε διδάγματα από την Ιστορία, να δημιουργούμε ταινίες που δεσμεύονται, αν δεν είμαστε παρόντες, για να προστατεύσουμε τις καταπιεσμένες φωνές;
Γιώργος Λάνθιμος, Ρίτσαρντ Γκιρ, Σούζαν Σάραντον, Κώστας Γαβράς.
Γιατί αυτή η σιωπή;
Η ακροδεξιά, ο φασισμός, η αποικιοκρατία, τα αντι-τρανς και αντι-LGBTQIA+, σεξιστικά, ρατσιστικά, ισλαμοφοβικά και αντισημιτικά κινήματα δίνουν τη μάχη τους στο πεδίο της πάλης των ιδεών, επιτίθενται στις εκδόσεις, στον κινηματογράφο και στα πανεπιστήμια και γι’ αυτό έχουμε καθήκον να αγωνιστούμε.
Ας αρνηθούμε να αφήσουμε την τέχνη μας να γίνει συνένοχη στο χειρότερο.
Ας ξεσηκωθούμε. Ας κατονομάσουμε την πραγματικότητα.
Ας τολμήσουμε συλλογικά να την κοιτάξουμε με την ακρίβεια της ευαίσθητης καρδιάς μας, ώστε να μην μπορεί πλέον να αποσιωπηθεί και να συγκαλυφθεί.
Ας απορρίψουμε την προπαγάνδα που αποικίζει συνεχώς τη φαντασία μας και μας κάνει να χάνουμε την αίσθηση της ανθρωπιάς μας.
Για τη Φατέμ, για όλους εκείνους που πεθαίνουν μέσα στην αδιαφορία.
Ο κινηματογράφος έχει καθήκον να μεταφέρει τα μηνύματά τους, να αντανακλά τις κοινωνίες μας.
Ας δράσουμε πριν να είναι πολύ αργά».
=====
Το ντοκιμαντέρ καταγράφει τις επιπτώσεις του πολέμου στην Γάζα στην καθημερινή ζωή των καλλιτεχνών και των κατοίκων της περιοχής. Η Χασούνα με την παρουσία της στην ταινία προσέφερε αυθεντική ματιά στην ζωή στη Γάζα υπό συνθήκες πολέμου, αναδεικνύοντας την δύναμη και την ανθεκτικότητα των Παλαιστινίων. Η Ιρανή Φαρσί- ανάμεσα σε άλλες ταινίες είχε γυρίσει στην Ελλάδα την συμπαραγωγή «Αύριο δεν περνάω απέναντι»-δεν κατάφερε να επισκεφτεί την Γάζα αλλά κινηματογράφησε στιγμές της Φατίμα με βιντεοκλήσεις-τα γέλια, τα δάκρυα, την δύναμη και την ελπίδα της. Η Φατίμα είχε δηλώσει με υπερηφάνεια πως «δεν μπορούν να μας νικήσουν, δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε»!
Η απώλειά της Φατίμα Χασούνα προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση. Όπως δήλωσε η Ιρανή σκηνοθέτης, η ζωή της μεταμορφώνει πλέον την ταινία σε φόρο τιμής. Η ίδια, καθώς και η ομάδα του ACID, μιλούν για γενοκτονία και ζητούν δικαιοσύνη για όλα τα αθώα θύματα της σύγκρουσης: «Το χαμόγελό της ήταν μαγικό όπως και η επιμονή της καταγράφοντας την Γάζα, μοιράζοντας τρόφιμα εν μέσω βομβαρδισμών, πένθους και πείνας. Παρακολουθήσαμε την ιστορία της, χαρήκαμε κάθε φορά, που την βλέπαμε ζωντανή». Η σκηνοθέτης Σεπιντέ Φαρσί έγραψε πως η Φατίμα ήταν τα «μάτια της στην Γάζα καταγράφοντας την ζωή της». Η Φατίμα έλεγε στην κάμερα: «Είμαι περήφανη που είμαι Παλαιστίνια». Η Φαρσί έκλεισε το κείμενό της με ποιητικά λόγια της Φατίμα: «Αυτό που συμβαίνει στην Γάζα δεν είναι πλέον απάντηση στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Είναι γενοκτονία. Ζητώ δικαιοσύνη για την Φατίμα και για όλους τους αθώους Παλαιστίνιους, που χάθηκαν».