Ο ΝΙΚΟΣ ΤΣΟΥΚΑΣ γράφει για τα 10 πλούσια και καρπερά έως τώρα χρόνια δράσης του Πολιτιστικού Φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός», την πολύπλευρη  πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιου. Πάνε κιόλας εννιά χρόνια, που ακούσαμε από τον αείμνηστο φίλο, ζωγράφο Γιώργο Καφενταράκη για την τότε νεαρά πρωτοβουλία, που είχε σκοπό την διάσωση και διάδοση της πολιτιστικής προίκας του Βόλου και εν γένει της Μαγνησίας. Αν δεν μας απατά η μνήμη ο Γιώργος ήταν και μέλος του Δ.Σ. Το λέμε καθαρά: Ήμασταν από αυτούς, που με σκεπτικισμό αντιμετωπίσαμε το εγχείρημα. Προφανέστατα λόγω της εμπλοκής της εκκλησίας. Πέρασε δεκαετία και τα έργα της Κιβωτού των Μαγνήτων είναι πολύ σημαντικά. Όχι μόνο σε τεκμηριωμένες εκδόσεις, που έχουμε παρουσιάσεις ορισμένες από την Ιστοσελίδα και την τοπική εφημερίδα «Ταχυδρόμος», γιατί ακριβώς με ανοικτό πνεύμα «ξεσκονίζουν» εμβληματικές στιγμές του πολιτισμού στην Μαγνησία, αλλά και σε πληθωρική καλλιτεχνική και άλλη δραστηριότητα για το σήμερα.  Γνωρίζοντας τον Ιγνάτιο από το πάλαι ποτέ «Αρχονταρίκι» της Ε.Ρ.Τ., όπου θητεύσαμε για σχεδόν 25 έτη, οφείλουμε να πούμε ότι και η «Μαγνήτων Κιβωτός» διακατέχεται από ευρύτατο πνεύμα, διαθέτει εξαιρετικούς συνεργάτες και αποτελεί πόλο πολιτιστικής συσπείρωσης πολύ πέρα από τα εκκλησιαστικά όρια. Συνιστά πολιτιστικό επίτευγμα πανελλήνιας εμβέλειας δείχνοντας πώς ο πολυειδής και κατά τεκμήριο ακηδεμόνευτος πολιτισμός μπορεί να είναι και σήμερα, όπως τα παλιά χρόνια, με όλα τα προτερήματα και τα κουσούρια αυτού και των φορέων του, ενοποιητικός παράγοντας του λαού, κυψέλη δημιουργίας. 

 

ΔΕΚΑ  ΧΡΟΝΙΑ  ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ  ΔΡΑΣΗΣ

 

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΤΣΟΥΚΑΣ

Γενικός Γραμματέας της «Μαγνήτων Κιβωτού»

 

Ο Φορέας Πολιτισμού της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος & Αλμυρού, «Μαγνήτων Κιβωτός, για την διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος»,  με την συμπλήρωση 10 χρόνων από την ίδρυσή του (2014-2024), εξέδωσε την δέκατη Επετειακή Έκδοση-Ημερολόγιο του έτους 2024, με τίτλο «Πρακτικές πολιτιστικής διαχείρισης και δικτύωσης ενός πολιτιστικού φορέα. «Μαγνήτων Κιβωτός: Δέκα χρόνια συνεργειών για την διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος (2015-2024)». Το Διοικητικό συμβούλιο με πρόεδρο τον Μητροπολίτη κ. Ιγνάτιο είναι δεκαπενταμελές και απαρτίζεται από καταξιωμένους πολίτες του Βόλου, που έχουν από διάφορους φορείς καταθέσει τα διαπιστευτήριά τους στον πολιτισμό και γενικότερα στην προσφορά στην τοπική κοινωνία.

Στον Χαιρετισμό του ο Σεβασμιότατος. Μητροπολίτης κ. Ιγνάτιος επισημαίνει ότι: «Η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και Αλμυρού, μέσω του φορέα πολιτισμού “Μαγνήτων Κιβωτός, για την διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος”, οφείλει να συμβάλλει στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, και θεωρούμε ότι έχουμε βάλει ένα μικρό λιθαράκι έναντι της τεράστιας παρακαταθήκης, που έχουν αφήσει και αφήνουν ιστορικοί φορείς, σύλλογοι και σωματεία της περιοχής μας, τα οποία σεβόμαστε  και με τα οποία συμπλέουμε». Την συμβολή στον Πολιτισμό της περιοχής μας του φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός» διαπιστώνουμε και στις 245 σελίδες του Ημερολογίου 2024, που εξέδωσε για τα 10 χρόνια γόνιμης και παραγωγικής παρουσίας του.

Αρχικά στην «Επετειακή Έκδοση-Ημερολόγιο του 2024 παρουσιάζονται και τα 10 συλλεκτικά ημερολόγια με τα οποία εντάσσονται στις κάθε έτος προσδιοριζόμενες  θεματικές τους ενότητες:

– Το πρώτο Ημερολόγιο (2015) έχει ως θέμα: «Μαγνήτων Κιβωτός και ο πολιτισμός της θάλασσας».

– Το δεύτερο (2016) με θέμα: «Μάγνητες και ο πολιτισμός των γεύσεων. Οκτώ Γυναικείοι Συνεταιρισμοί μας ταξιδεύουν».

– Το τρίτο (2017) έχει τον τίτλο: «Τα βότανα του Πηλίου και της Όθρυος. Από την  βοτανολογική «βίβλο» Flora Graecaστο έργο 7 ζωγράφων της Μαγνησίας».

– Το τέταρτο (2018): «Η ελληνική λαϊκή τέχνη, από το παρελθόν στο μέλλον».

– Το πέμπτο (2019): «Οι θησαυροί της Μακρινίτσας. Σπάνια κειμήλια απαράμιλλης θρησκευτικής και καλλιτεχνικής αξίας» από το Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού «Μήτηρ Θεού, η Οξεία Επίσκεψις» Μακρινίτσας.

– Το έκτο (2020) με τίτλο «Πέτρινα τοξωτά γεφύρια του Πηλίου και της Όθρυος. Λαϊκή αρχιτεκτονική και φυσικό περιβάλλον».

– Το έβδομο (2021): «Νεοελληνικό Διαφωτισμός και εκπαίδευση στο Πήλιο πριν την Επανάσταση του 1821. Τεκμήρια μέσα από τους θησαυρούς των Πηλιορείτικων Δημόσιων Ιστορικών Βιβλιοθηκών Ζαγοράς και Μηλεών». Στην Μαγνησία, ο «Νεοελληνικός Διαφωτισμός» θα εκφραστεί από ισχυρές προσωπικότητες, όπως ο Ρήγας Βελεστινλής, ο Ιωάννης Πρίγκος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Καλλίνικος ο Γ΄, ο Άνθιμος Γαζής, ο Δανιήλ Φιλιππίδης ο Γρηγόριος Κωνσταντάς (Δημητριείς).

– Το όγδοο (2022) έχει ως θέμα: «Ο πολιτισμός του τσίπουρου στη Νέα Ιωνία και τον Βόλο. Η συνεισφορά των Μικρασιατών της Νέας Ιωνίας».

– Το ένατο (2023) με τίτλο: «Τα γιορτάσια στων Μαγνήτων τις Κοινότητες».

– Το δέκατο Ημερολόγιο του 2024, όπως ήδη γράψαμε αφορά στο μείζον κεφάλαιο: Πρακτικές πολιτιστικής διαχείρισης και δικτύωσης ενός πολιτιστικού φορέα της Μαγνήτων Κιβωτού. Αναφέρονται με λεπτομέρειες οι προσπάθειες, που έγιναν όλα αυτά τα χρόνια για την επίτευξη του μεγάλου στόχου.

Και οι δέκα τόμοι των Ημερολογίων είναι με σκληρό εξώφυλλο και τετραχρωμία. Συνοδεύονται από σπάνιο φωτογραφικό υλικό, διαρθρωμένο καλλιτεχνικά. Είναι τόμοι συλλεκτικοί με πολλές και έγκυρες πληροφορίες, κόσμημα για τη βιβλιοθήκη καθενός.  Στο επόμενο κεφάλαιο της επετειακής έκδοσης «Πρακτικές πολιτιστικής διαχείρισης και δικτύωσης ενός πολιτιστικού φορέα. «Μαγνήτων Κιβωτός: 10 χρόνια συνεργειών για την διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» παρουσιάζονται οι είκοσι βασικοί άξονες και οι αρχές του φορέα ως εξής:

– Πρώτος άξονας: Η γνωριμία των κατοίκων της Μαγνησίας και Αγιάς με την ορθόδοξη ελληνική παράδοση, τον λαϊκό πολιτισμό και τις σύγχρονες μορφές της τέχνης και του πολιτισμού.

– Δεύτερος: Η συμβολή στην διάσωση και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος.

– Τρίτος: Η έρευνα, καταγραφή, συλλογή, προβολή και χρήση δεδομένων από τον λαϊκό πολιτισμό, την τοπική ιστορία και την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική εξέλιξη της Μαγνησίας.

– Τέταρτος: Παράλληλες δράσεις και ενέργειες σε συνεργασία με άλλους φορείς πολιτισμού.

– Πέμπτος: Καλλιέργεια της πολιτιστικής ιδέας σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.

– Έκτος: Ανάληψη πρωτοβουλιών εκπαιδευτικού χαρακτήρα σε συνεργασία με την σχολική κοινότητα και την τοπική εκκλησία.

– Έβδομος: Εστιάζει στις δράσεις για τις επόμενες γενιές με διοργάνωση διαλέξεων, ημερίδων, σεμιναρίων, συνεδρίων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και εργαστηρίων.

– Όγδοος: Αφορά την έκδοση-παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, εντύπων, βιβλίων, τόμων Πρακτικών, ψηφιακών εκδόσεων κ.λπ.

– Ένατος: Ανάδειξη και προώθηση τοπικών προϊόντων (φυτικής και ζωικής παραγωγής) και την στήριξη της υγιεινής διατροφής.

– Δέκατος: Προσανατολίζεται στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την περιβαλλοντική ευαισθησία των κατοίκων της Μαγνησίας και της Αγιάς.

– Ενδέκατος: Ενεργοποίηση παιδιών, νέων και ενηλίκων σε περιβαλλοντικούς, πολιτιστικούς και κοινωνικούς σκοπούς.

– Δωδέκατος: Υποβολή προτάσεων για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων.

– Δέκατος τρίτος: Προώθηση συνεργασίας με εταιρείες ή ιδρύματα εσωτερικού και εξωτερικού, ινστιτούτα ή ανάλογους φορείς για την επίτευξη των παραπάνω αξόνων.

– Δέκατος τέταρτος: Διοργάνωση και πραγματοποίηση επισκέψεων και ξεναγήσεων σε θρησκευτικά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής.

– Δέκατος πέμπτος: Δημιουργία «Χάρτας Πολιτισμού» της Μαγνησίας με την καταγραφή και επισήμανση των επισκέψιμων σημείων ενδιαφέροντος (αρχαιολογίας, ιστορίας κ.λπ.).

– Δέκατος έκτος: Δημιουργία και λειτουργία Κέντρου εξ αποστάσεως Εκπαίδευσης καθώς την λειτουργία Ελεύθερου και Ανοικτού Πανεπιστημίου.

– Δέκατος έβδομος: Δράσεις που αφορούν την δημιουργία Εθελοντικού Σώματος Φωτογράφων, για τα μνημεία τέχνης και πολιτισμού της Μαγνησίας.

– Δέκατος όγδοος: Στόχος η διάσωση, ανάδειξη και διάχυση της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω του διαδικτύου.

– Δέκατος ένατος: Δημιουργία δικτύου εικαστικών και υποστήριξης νέων δημιουργών.

– Εικοστός άξονας: Η εκπαίδευση φορέων πολιτισμού σε ζητήματα οργάνωσης και διαχείρισης δράσεων και εκδηλώσεων (αλφαβητισμός σε πολιτιστική διαχείριση.

Ακολουθεί η θεωρητική τεκμηρίωση των δράσεων με πέντε επιμέρους κεφάλαια. Η λογική. Η μεθοδολογία. Η δικτύωση. Ο σχεδιασμός του «παραδοτέου». Ο σχεδιασμός του προγράμματος. Στόχος της αναφοράς αυτής είναι να αποτελέσει για όλους τους πολιτιστικούς φορείς εγχειρίδιο δράσεων, το οποίο συμπληρώνεται με παραδείγματα από τις εκδηλώσεις και εκδόσεις του φορέα. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στις θεματικές δραστηριότητες της Μαγνήτων Κιβωτού από το 2015 και εφεξής, κάθε έτος με κείμενα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Έτσι διαπιστώνουμε το πλήθος και το εύρος τους όλα αυτά τα χρόνια, που πέρασαν.

Μια ξεχωριστή εκδήλωση, που «ανάστησε» η Μαγνήτων Κιβωτός είναι η Ναυτική Εβδομάδα στον Βόλο. Είχε καθιερωθεί από το 1933 και «τερμάτισε» το καλοκαίρι του 2008. Το 2015 η Μαγνήτων Κιβωτός, με την προτροπή του προέδρου της την επαναφέρει με πανηγυρικές εκδηλώσεις. Έκτοτε από το 2015 έως το 2023 (7 έτη, με διακοπή λόγω Covid-19 τα έτη 2020-2021) παρουσιάζεται με πλούσιες και ποικίλες δράσεις, με την στήριξη και άλλων φορέων (Δήμος, Περιφέρεια, πολιτιστικοί φορείς, Αθλητικά σωματεία, πρόσκοποι κ.ά.). Από την Μαγνήτων Κιβωτό καθιερώθηκαν οι «Αυγουστιάτικες Παρακλήσεις», που  τελούνται το Α΄ δεκαπενθήμερο του Αυγούστου με δεκάδες μουσικά και χορευτικά σχήματα. Επίσης η Λέσχη Αφήγησης Βόλου, που ξεκίνησε το 2019 και αποτελεί πρωτοβουλία του  Μέλους του Δ. Σ. της «Μ. Κ.» Νίκου Βαραλή, δημοσιογράφου και Διευθυντή του Ρ/Σ της Ι. Μ. Δ. «Ορθόδοξη Μαρτυρία», είναι μια προσπάθεια της στήριξης της τέχνης της ιστόρησης προφορικών ανώνυμων αφηγημάτων.

Από το 2018 οργανώνεται το «Αντάμωμα» των χορευτικών τμημάτων από όλη την Μαγνησία, που σκοπός του είναι η σύσφιγξη των σχέσεων των χορευτικών ομάδων και των ανθρώπων που ασχολούνται με την παράδοση και τον πολιτισμό. Η δράση αυτή συγκεντρώνει πλήθος χορευτών, όσο και θεατών. «Το Μεγάλο Μονοπάτι του Πηλίου» (ένα μονοπάτι 168 χιλιομέτρων από το Καμάρι του Κεραμιδίου μέχρι το Τρίκερι), μια ιδέα του Νίκου Μαγγίτση, ήταν ένα σχέδιο που έγινε πραγματικότητα με τη συμβολή της Μαγνήτων Κιβωτού. Η «Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού και Τοπικής Ιστορίας», δημιουργήθηκε το 2018 με σκοπό την εκπαίδευση και κατάρτιση πολιτών σε θέματα λαϊκού πολιτισμού, υλοποίησε προγράμματα επιμόρφωσης και θεματικά συνέδρια.

Το «Κέντρο δια Βίου Μάθησης «Άγιος Απόστολος ο Νέος» με τον Αντώνη Απ. Πλαγερά, Διευθυντή του 3^ου Γυμνασίου Νέας Ιωνίας και ταμία της Μαγνήτων Κιβωτού, παρέχει σε ενήλικες συνεχή επαγγελματική κατάρτιση, γενική εκπαίδευση, επαγγελματικό προσανατολισμό και επαγγελματική συμβουλευτική. Ακολουθούν οι θεματικές εκδόσεις σε βιβλία από την «Εκδοτική Δημητριάδος» και το «Ιδιόμελον»: Παρουσιάζονται οκτώ εκδόσεις με σπουδαίο περιεχόμενο και πολυτελή εμφάνιση από εγνωσμένους συγγραφείς. Η Μαγνήτων Κιβωτός έχει υλοποιήσει πλήθος τιμητικών εκδηλώσεων για σημαντικές προσωπικότητες. Το βιβλίο κλείνει με ημερήσιο Ημερολόγιο-Εορτολόγιο του 2024 με χώρο σημειώσεων κάθε μέρα και καλλιτεχνική εμφάνιση των σελίδων του. Επιμελητές της έκδοσης είναι ο Γενικός Γραμματέας Νίκος Τσούκας και ο Δρ Αλέξανδρος Καπανιάρης, Οργανωτικός Γραμματέας, ο οποίος έχει γράψει και το βασικό κείμενο.

 Τελειώνω με μια προσωπική ενθύμηση. Όταν πριν 10 χρόνια η Μητρόπολη Δημητριάδος και Αλμυρού, με πρωτοβουλία του κ. Ιγνατίου ίδρυσε αυτό το Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με τίτλο «ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΚΙΒΩΤΟΣ, για την διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος», άνθρωποι που ασχολούνταν με τα Πολιτιστικά (Σύλλογοι κ. ά.) διερωτήθηκαν «τι δουλειά έχει ο Δεσπότης να μπαίνει σε «ξένα χωράφια», μη εκκλησιαστικά»; Και μάλιστα φοβήθηκαν «μήπως τους καπελώσει». Όμως, όπως αποδεικνύεται, διαψεύστηκαν. Η δεκαετία που πέρασε με την πληθώρα ποιοτικών  εκδηλώσεων και την έκδοση βιβλίων και ημερολογίων, που οργάνωσε η Μαγνήτων  Κιβωτός  «αποκαλύφθηκε» το «πολιτιστικό απόθεμα», που υπήρχε στην Μαγνησία, προβλήθηκε και το «βίωσε» ο λαός της. Ανακαλύφθηκαν και παρουσιάστηκαν με τον καλύτερο τρόπο «λανθάνοντα»  πολιτιστικά στοιχεία. Όσο για τους Πολιτιστικούς Συλλόγους η Μαγνήτων Κιβωτόςσυνεργάστηκε (και συνεργάζεται) με κατανόηση στην αυτοτέλειά τους. Έτσι πλέον η διοργάνωση εκδηλώσεων και εκδόσεων από την Μαγνήτων Κιβωτό έχει παγιωθεί ως εγγύησης ποιότητας και σεβασμού στην Παράδοση και Ιστορία. Το κοινό της Μαγνησίας συμμετέχει αθρόως στις εκδηλώσεις του εκάστοτε οριζόμενου θεματικού έτους.

Όπως αναφέραμε, η «Μαγνήτων Κιβωτός» συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια δράσεων, εκδηλώσεων και εκδόσεων. Την επέτειο έχει προγραμματιστεί να την τιμήσει με σειρά επιλεγμένων δραστηριοτήτων, που θα αποδώσουν το στίγμα ολόκληρης της δεκαετίας. Η πρώτη, όπως κάθε χρόνο, ήταν η παρουσίαση της Επετειακής Έκδοσης-Ημερολόγιο 2024, που πραγματοποιήθηκε με εξαιρετική επιτυχία, στις 21 Φεβρουαρίου στο κατάμεστο Αμφιθέατρο του Τ.Ε.Ε. Μαγνησίας. Στην εκδήλωση παρέστησαν, η Αντιπεριφερειάρχης Μαγνησίας & Βορείων Σποράδων Άννα–Μαρία Παπαδημητρίου, ο Αντιπεριφερειάρχης Τεχνικών Έργων ΕΣΠΑ Απόστολος Καναβός, ο Δήμαρχος Ζαγοράς-Μουρεσίου Κώστας Καραγεωργίου, η Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Αθηναίων Τζούλια Τσαλίκη, η πρώην Υφυπουργός Μαρίνα Χρυσοβελώνη, οι π. βουλευτές Θανάσης Λιούπης και Πάρις Μουτσινάς, ο Α΄ Αντιπρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Γεώργιος Αθανασάκης, εκπρόσωπος της Ισραηλίτικης Κοινότητας και της 111 Πτέρυγας Μάχης, ο πολιτευτής της Ελληνικής Λύσης, Άγγελος Αγραφιώτης, πολλοί Πρόεδροι και εκπρόσωποι Πολιτιστικών Συλλόγων και φίλοι του πολιτισμού.

Του Ομότιμου Καθηγητή Θεοδόσιου Π. Τάσιου και του Αντιπροέδρου της «Μαγνήτων Κιβωτού» π. Αποστόλου Μαλαμούση,παρουσιάστηκαν βιντεοσκοπημένοι χαιρετισμοί. Χαιρέτισαν επίσης οι εκ των χορηγών της έκδοσης, Αποστολία Μαλαμούλη Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ στο εργοστάσιο Βόλου και ο πρόεδρος του AGAPE HELLAS Μανώλης Τουφεξής.    Η Δρ. Αρετή Τζανετοπούλου, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Μαγνησίας και ο Θανάσης Λάλας, δημοσιογράφος και καταξιωμένος άνθρωπος του Πολιτισμού, παρουσίασαν την Επετειακής Έκδοσης Ημερολόγιο 2024, με τον επιτυχημένο συντονισμό του Δημήτρη Χορταργιά. Την εκδήλωση έκλεισε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού και πρόεδρος της «Μαγνήτων Κιβωτού» κ. Ιγνάτιος. Αναφέρθηκε στο όραμα του φορέα, με αποτέλεσμα να εκπληττόμαστε όλοι από το έργο του αυτή την δεκαετία, που θα πορευτεί και στο μέλλον, για ν’ αφήσει μια σφραγίδα στον ευαίσθητο τομέα του πολιτισμού. Τέλος, ο Σεβασμιότατος αποκάλυψε την πόλη στην οποία θα αφιερωθεί η φετινή Ναυτική Εβδομάδα. Πρόκειται για την Αμμόχωστο, με αφορμή τα 50 χρόνια από την εισβολή των τούρκων στην μεγαλόνησο Κύπρο.