Αν μιλάμε σήμερα για μουσική έκπληξη, σίγουρα είναι αυτό το έργο, ψηφιακός δίσκος (CD) με βιβλίο. Σε πολύ δύσκολους, βαθειά ωχαδερφίστικους, προκλητικά απολίτικους καιρούς φρέσκα πολιτικά τραγούδια! «Τα τραγούδια του νόμου και της τάξης». Ποίηση: Φώντας Λάδης. Μουσική: Γιώργος Κομπογιάννης. Ερμηνεία: Πολυξένη Καράκογλου. Κυκλοφορεί από τον Μετρονόμο. Πόσα χρόνια, δεκαετίες είχαμε ν’ ακούσουμε αυτό, που λέγεται πολιτικό τραγούδι και να υπογράφεται σαν τέτοιο. Γιατί όσο κι αν πια δεν προβάλλεται, θάβεται επιμελημένα και στοχευμένα από τα βοθροκάναλα, υπάρχουν και τώρα αξιόμαχα και πανέμορφα πολιτικά τραγούδια με την έννοια και την ιδέα της κοινωνικής και ταξικής στράτευσης είτε αυτή εκφράζεται άμεσα είτε ακροθιγώς και ανάλογα με την πρόθεση και το ταλέντο των δημιουργών. Αλλά τραγούδια του νόμου και της τάξης και μάλιστα με την βούλα των συντελεστών είναι κάτι πρωτοφανές! Κι επειδή πετάμε την σκούφια για περίεργα, παράξενα, πρωτοφανή, αμέσως τσιμπήσαμε, τ’ ακούσαμε και τα παρουσιάζουμε,  τα προτείνουμε έστω και ως (πρόσκαιρη) εναλλακτική λύση στο ταξικό κώμα του όχλου! Ως κάτι πρωτότυπο και ουσιαστικό στην σύγχρονη μελωδική προίκα. Τ’ άλλα είναι δουλειά του χρόνου. Να μην ξεχάσουμε τα εξαιρετικά σκίτσα του Στάθη (Σταυρόπουλου).

Εννέα μελοποιημένα από τον Γιώργο Κομπογιάννη ποιήματα από το ομότιτλο βιβλίο του Φώντα Λάδη, που κυκλοφόρησε από την Σύγχρονη Εποχή το 2022. Φιλοξενούνται εκεί 22 ποιήματα, άλλα είναι μελοποιημένα και άλλα όχι για την ώρα, που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές στιγμές μιας πορείας 60 χρόνων. Τώρα μην πείτε: Πολιτικά τραγούδια μας μάραναν! Το απαντά προλογικά με τον γνωστό και  προσφιλή του σαρκασμό ο Φώντας Λάδης:

Με δυο λόγια.

Δύσκολοι καιροί για το πολιτικό τραγούδι.

Αλλά για αυτό είμαστε εμείς εδώ!

Και πάλι δεν ξέρουμε αν και τί λέει στους κάτω των 40 ετών το όνομα Φώντας Λάδης. Ουδεμία έχει σημασία, άλλωστε, όταν μένει, συνεχίζεται, υπάρχει μέχρι έσχατη πνοή σημαντικό και πολύπλευρο έργο. Όταν πετάει στον ουρανό της σχετικής διαχρονικότητας. Ακούραστος πάντα και προπαντός δημιουργικός ο Φώντας έχει συχνά πυκνά να κάνει την δική του μεγάλη κατάθεση στην τράπεζα του λαϊκού πολιτισμού, από τα πρώτα τραγούδια στην πυρακτωμένη δεκαετία του 1960. Από την εποχή της κοινής θητείας μας στον Ριζοσπάστη συνεχίζει στρατευμένη πορεία με όμορφα τραγούδια, για να πούμε μόνο τα σχετικά με τον εν λόγω δίσκο. Λέξη εξόχως παρεξηγημένη τα τελευταία 50 χρόνια, για να μην πούμε ανέκαθεν, γιατί τάχα η στρατευμένη τέχνη κάνει πάντα σκόντο στην ομορφιά και στην αισθητική. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη μπαρούφα. Αυτά τα ορίζει το πιστοποιεί ή όχι το μεγάλο ή το ελάχιστο ταλέντο έκαστου δημιουργού. Τα έργα του Φώντα Λάδη έχουν άριστες σχέσεις με τον χρόνο και την αισθητική και είναι προφανέστατα στρατευμένα με την ευρύτατη πολιτική και κοινωνική έννοια.

Από εκεί και πέρα μπορεί να συμφωνεί ή όχι κανείς με τα αναφερόμενα στο βιβλίο, για παράδειγμα ότι αυτά τα τραγούδια δεν είναι λαϊκά με την έννοια, που χρησιμοποιούμε συχνά τον όρο. Τί άλλο είναι, δηλαδή, λαϊκό τραγούδι, αν δεν είναι και τα εν λόγω άσματα; Τα σκυλάδικα ή τα ποπάδικα; Διαφωνούμε και με την επόμενη ατάκα, ότι απευθύνονται σε υποψιασμένο κοινό ήδη πολιτικοποιημένο ή που τείνει να πολιτικοποιηθεί. Ποτέ δεν βάζουμε όρια και στην μελωδική τέχνη, αυτό μας έχει δείξει η πολύχρονη λαογραφική εμπειρία και οι δεκάδες μουσικές εκδηλώσεις, που έχουμε διοργανώσει και συνεχίζουμε. Τα μεγάλα  τραγούδια, τα σημαντικά έργα είναι για όλες τις ώρες, φάσεις, συνθήκες κι ανθρώπους.

Η ξενόδουλη εξουσία και τα βοθροκάναλα καλλιεργούν το παραμύθι των ασμάτων αλά καρτ, αυτό είναι θλιμμένο, εκείνο ανεβαστικό (τί βάρβαρη λέξη)! Το σημειώνουμε γιατί ο δίσκος αποδεικνύει κατά τον καλύτερο τρόπο όλα τα παραπάνω. Δεν παίζουν τα βοθροκάναλα και εν γένει το σύστημα τέτοια ωραία τραγούδια! Ε και; Πάντα το λαϊκό μας τραγούδι, τα τελευταία 300 χρόνια, για να μην πούμε πάλι ανέκαθεν, κυλούσε υπόγεια και αφενός δρόσιζε τις ψυχές μας και αφετέρου υπονόμευε με την δυνατή και συνεχή ροή του τα φληναφήματα του πρώτου πολιτισμού, της ξενόδουλης τάξης. Μην νομίζετε ότι στον σημερινό χυλό δεν υπάρχει η ταξική τέχνη, με την ευρύτερη έννοια και δημιουργία!

Δεν είπαμε, όμως, λέξη για τους άλλους συντελεστές του δίσκου (CD) ίσως λόγω της πολύχρονης γνωριμίας με τον Φώντα. Αλλά και για έναν ακόμα σοβαρό λόγο. Πρέπει να ομολογήσουμε την άγνοια. Είχαμε μόνο ακουστά το όνομα Γιώργος Κομπογιάννης, δεν είχαμε ασχοληθεί, δεν είχαμε ακούσει έργα του. Το κάνουμε αυτήν την εποχή και βέβαια ο εν λόγω δίσκος (CD) είναι το διαβατήριο. Πολύ σωστά χαρακτηρίζονται ένα μελωδικό παλίμψηστο  «Τα τραγούδια του νόμου και της τάξης». Στο λαϊκό καμβά, κατά την γνώμη μας, πλέκονται αισθητικά εύστοχα στοιχεία της τζαζ, της μπαλάντας, της ροκ, της ψυχεδέλειας, της ρέγκε, της χορωδιακής μουσικής, συν μια ωραία θεατρική εκφορά και συχνά κινηματογραφική (νουάρ) ατμόσφαιρα. Συμβάλλουν, θα πείτε, και οι στίχοι. Θα προσθέσουμε,  και η ερμηνεία, για μας το κάθε τραγούδι είναι συνθετική αντίθεση των συστατικών του στοιχείων. Πόσες φορές το έχουμε γράψει και ουδόλως συνιστά τυπικότητα. Είναι από τα βασικά, αν όχι το κυριότερο χαρακτηριστικό του λαϊκού μας τραγουδιού και όχι μόνο.

Ωραία φωνή, με αίσθημα, δωρική ευαισθησία, θεατρική, σκηνική ερμηνεία η Πολυξένη Καράκογλου αλλά κι αυτή είναι στην απόξω. Πορεύεται στρατευμένη και το ξενόδουλο σύστημα δεν συγχωρεί αισθητικές ταξικές επιλογές, διαχωρισμούς και απείθειες από τον πολιτιστικό βούρκο. Κι αν τελικά… πρέπει για λόγους φερετζέ ν’ αποδεχτεί καμιά τάχα… αριστερή, προοδευτική φωνή, προτιμά την ατάλαντη του Κ.Κ.Ε., που παριστάνει την επαναστατημένη τραγουδίστρα αλλά είναι η πιο μέσα βαθειά στο σύστημα! Το βγάλαμε πάλι τ’ απωθημένο από μέσα μας! Και το άλλο, το πιο σημαντικό: Κάποιοι ταλαντούχοι, ιδίως νέοι, συνθέτες, χρειάζεται, κατά την γνώμη μας, να δουλέψουν πιο πολύ στις φωνές, που στολίζουν τα τραγούδια τους. Αφενός στην επιλογή των φωνών και αφετέρου στο να φτιάχνουν άσματα που πάνε στην συγκεκριμένη φωνή του τάδε ή της δείνα τραγουδίστριας. Δεν ήταν… χαζοί οι αγράμματοι ρεμπέτες, που έκοβαν και έραβαν τραγούδια στην φωνή του Τσαουσάκη, του Παγιουµτζή, της Χασκίλ, της Νίνου. Το γράφουμε πάλι ευκαιρίας δοθείσης, πρωτίστως με την έννοια ότι η Πολυξένη Καράκογλου είναι εξαιρετική φωνή για ταλαντούχους νέους συνθέτες.

Μας άρεσε πολύ  ο δίσκος κα σας τον συστήνουμε. Γιατί έτσι! Γιατί είναι κάτι διαφορετικό και ασυνήθιστο. Γουστάραμε: Τα τραγούδια του νόμου και της τάξης, γιατί ως γνωστόν από την κούνια ως τα γηρατειά (συγνώμη, ως την δεύτερή μας εφηβεία!) απεχθανόμαστε, μισούμε τον νόμο και την τάξη στην αποικία Γκραικυλία. Να μη ξεχάσουμε και τους εξαίρετους μουσικούς: Μάριος Ιβάν Παπούλιας (βιολί), Σταύρος Παργινός (βιολοντσέλο), Πάνος Γαλάνης (μπουζούκι, μπαγλαμά), Περικλής Μαλακατές (μπάσο), Παντελής Τζιάλας (κιθάρα), Φώτης Μυλωνάς (φλάουτο), Θάνος Μιχαηλίδης (τύμπανα), Δημήτρης Παπαδόπουλος και Τάσος Δράμπαλης (τρομπέτα) και ο συνθέτης πιάνο, κιθάρα, κρουστά, φωνητικά.